#LOOKBACK2018 ::: MARCH มีนาคม 2561

เดือนของคดีใหญ่ที่ศิลปะเข้าไปมีเอี่ยว ต้นเดือนนี้มีภาพเสือดำหลากหลายรูปแบบเข้าสิงสู่กำแพงทั่วประเทศ (bit.ly/2D8zRtK) เป็นปฏิกิริยาตอบสนองต่อเหตุการณ์เจ้าหน้าที่ป่าไม้พบนักธุรกิจใหญ่และพวกในจุดหวงห้ามกลางป่าทุ่งใหญ่นเรศวร พร้อมกับซากสัตว์ป่าถูกแล่เนื้อถลกหนังอยู่ในบริเวณใกล้ๆ (bit.ly/2VQvGdt) งานนี้กราฟฟิตี้เชียงใหม่ก็เข้าร่วมขบวนด้วย ด้วยงานที่เข้มข้นของ MAUY ปิยศักดิ์ เขียวสะอาด บนกำแพงปั๊มน้ำมันแถว ม.พายัพ เป็นภาพนักธุรกิจคนนั้นมีแถบคาดตาสีสันคล้ายแพรแถบโดยมีกระโหลกสัตว์แนนหน้าอยู่เหนือไหล่ทั้งสองข้าง นี่ไม่ใช่ภาพแรกในเรื่องคดีล่าเสือดำของเขา แต่เป็นภาพที่ถูกพูดถึงอย่างกว้างขวาง ปิยศักดิ์ เป็นศิลปินกราฟฟิตี้ที่ทำงานเกี่ยวข้องกับสัตว์และสิ่งแวดล้อมมาตลอด และสำหรับงานนี้เขาต้องการที่จะสื่อสารถึงเรื่องที่ควรจะได้รับคำตอบแต่กลับไม่ได้รับคำตอบ โดยมองว่าเหตุการณ์นี้เป็นมากกว่าแค่เรื่องของสัตว์ป่าถูกฆ่าตาย แต่ยังเกี่ยวข้องกับสิทธิของประชาชนด้วย (bit.ly/2RKNgAg ·youtu.be/4d09Oohsk3E) ส่วนคดีนั้น ณ ขณะนี้ ยังอยู่ระหว่างการพิจารณาคดีในอำนาจของศาลจังหวัดทองผาภูมิ (bit.ly/2RsVGwG)

ปี 2560 เอเชียอาคเนย์ได้รับการนำเสนอประวัติศาสตร์ความขัดแย้งภายในของแต่ละประเทศตั้งแต่ช่วงสงครามเย็นผ่านงานศิลปะร่วมสมัยในนิทรรศการขนาดใหญ่ทั้งที่ญี่ปุ่นและสหรัฐอเมริกา (bit.ly/2sll2xM) ซึ่งจะเกิดขึ้นไม่ได้หากผู้จัดไม่ได้ศึกษาภูมิภาคที่ลึกลับนี้อย่างถี่ถ้วน มาถึงปี 2561 ก็ยังมีอีกงานที่ M+, West Kowloon Cultural District ในฮ่องกง นิทรรศการที่ว่าด้วยภูมิภาคนี้กลับไม่มีการเปิดแสดงในภูมิภาคเอง คล้ายว่าติดขัดเงื่อนไขที่มากกว่าปัจจัยข้างต้น แต่แล้ว MAIIAM Contemporary Art Museum แห่ง อ.สันกำแพง ก็ได้เปิดนิทรรศการ "Diaspora: Exit, Exile, Exodus of Southeast Asia" นำเสนอผลงานของศิลปิน 19 คน ที่ว่าด้วยการอพยพหลบลี้ความไม่เป็นธรรมต่างๆ ในภูมิภาคนี้ขึ้น และเน้นที่สถานการณ์ปัจจุบันผ่านงานใหม่ๆ ของศิลปินแต่ละคน นิทรรศการได้รับความสนใจจากนานาชาติ และได้ขยายระยะเวลาแสดงจาก 7 เดือนมาจนเป็น 1 ปีเต็ม ขณะนี้ยังเปิดแสดงให้เข้าชมกันอยู่จนถึงวันที่ 3 มีนาคม 2562 (youtu.be/V9-9gVmvIYA)

บนเกาะค็อกคาทูแห่งเมืองซิดนี่ย์ ประเทศออสเตรเลีย ที่นี่เป็นเวทีใหญ่ของ "Biennale of Sydney" ครั้งที่ 21 ประจำปี 2561 มีศิลปินไทยได้รับเชิญเข้าร่วมงาน 2 คน ได้แก่ มิตร ใจอินทร์ และ ธวัชชัย พันธุ์สวัสดิ์ (bit.ly/2FtuBi0) ซึ่ง มิตร ได้เสนอผลงานชุดใหญ่ 'Planes – Hover, Erupt and Erode' ผ้าใบยักษ์สามชุดที่โอบอุ้มสีสันสดๆ แบบบ้านๆ แต่ล้นหลามและแผ่พุ่งไปในหลากทิศหลายวิธีการ จนกลืนกินห้องโถงใหญ่ให้คับแคบไปถนัดตา (bit.ly/2TMbYO4) งานชุดนี้ของเขาได้รับการพูดถึงในแทบจะทุกสื่อและปรากฏตัวเข้าสู่เรดาร์ของโลกธุรกิจศิลปะนานาชาติ ตามความมุ่งหมายของเขาที่จะยืนกรานถึงความเป็นตัวเองซึ่งมีฐานมาจากความคิดทางการเมืองที่บกพร่องการยอมรับในไทย ให้เห็นถึงความเป็นได้ของการที่ความคิดนี้จะเป็นส่วนหนึ่งของชุมชนโลก (artasiapacific.com/Magazine/110/MitJaiInn)

กลับมาที่เชียงใหม่ Toot Yung Art Center โดย Myrtille Tibayrenc ย้ายฐานจากกรุงเทพฯ มาอยู่ในอำเภอแม่ริม เปิดตัวด้วยนิทรรศการแรกเมื่อวันที่ 24 มีนาคม 2561 "An Open Window" (bit.ly/2AIgLJi) ของ ประกิตศิลป์ วรมิศร์ ศิลปินเชียงใหม่ที่เคยแสดงงานในความดูแลของ Myrtille มาตั้งแต่ปี 2555 (bit.ly/2AIMEBy) จนถึงขณะนี้ Toot Yung Art Center แห่งใหม่ได้แสดงนิทรรศการของศิลปินที่น่าสนใจมาอย่างต่อเนื่องถึง 5 นิทรรศการแล้ว และได้ขยายขอบเขตไปยังการแสดงผลงานในทางงานออกแบบ-งานฝีมือด้วย

อีกคดีใหญ่ปลายเดือน Citylife Chiang Mai ได้สร้างนัดหมายทางเว็บ facebook ชวนชาวเชียงใหม่มาแสดงออกถึงความต้องการอากาศไร้ฝุ่นควันรายปีด้วยการใส่หน้ากากไปรวมตัวกันที่ลานท่าแพในวันที่ 30 มีนาคม 2561 (bit.ly/2TLB6EA) โดยมีการให้ข้อมูลเชิงสุขภาพ ภาพการเตรียมกิจกรรม และมีการนำภาพวาดของศิลปินรุ่นเยาว์ที่เพิ่งแสดงในโรงเรียนนานาชาติเปรมติณสูลานนท์มาโพสต์ด้วย เป็นภาพของอนุสาวรีย์สามกษัตริย์สวมหน้ากากกันฝุ่นละอองในอากาศ PM2.5 (bit.ly/2SOC82p) ปวิณ ชำนิประศาสน์ ผู้ว่าราชการจังหวัดเชียงใหม่ ณ ขณะนั้น มองว่าเป็นการลบหลู่กษัตริย์ทั้งสามพระองค์ ทั้งยังอาจส่งผลต่อภาพลักษณ์ของจังหวัดจนมีผลกระทบต่อการท่องเที่ยวและเกิดความไม่มั่นคงในเศรษฐกิจของจังหวัด จึงมอบอำนาจให้ป้องกันจังหวัดทำการร้องทุกข์กล่าวโทษกับพนักงานสอบสวน สภ.อ.ช้างเผือก ว่าอาจเป็นการกระทำผิด พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ ป้องกันจังหวัดเองก็เพ่งเล็งกิจกรรมนี้ว่าอาจผิด พ.ร.บ.การชุมนุมสาธารณะ (bit.ly/2HbEiYO) CityLife ตัดสินใจระงับกิจกรรมและรอรับมือการดำเนินคดี (bit.ly/2TNzNF0) อย่างไรก็ตาม สภ.อ.ช้างเผือก ได้ส่งจดหมายให้ ภิมทร์ เขมะสิงคิ บก. CityLife ในปลายเดือนสิงหาคม 2561 แจ้งคำสั่งไม่ฟ้องของพนักงานอัยการจังหวัดเชียงใหม่ เป็นอันจบสิ้นการกล่าวโทษไป (bit.ly/2VQzJGq) กรณีนี้เป็นที่สนใจไปทั่วโลก เพราะหากบรรณาธิการถูกดำเนินคดีตามข้อกล่าวหา เธออาจต้องโทษจำคุกนานถึง 5 ปีเลยทีเดียว

ปิดท้ายด้วยคดีที่ยังไม่จบและเราจะไม่ลืม การตายของ ชัยภูมิ ป่าแส คนทำงานในแวดวงภาพยนตร์สั้นและนักกิจกรรมรุ่นเยาว์เชื้อสายลาหู่ ที่เสียชีวิตด้วยกระสุนเจ้าหน้าที่ทหารที่ด่านบ้านรินหลวง อ.เชียงดาว เมื่อวันที่ 17 มีนาคม 2560 (bit.ly/2TUF0eD · bit.ly/2D96qHW) ในวันเดียวกันหลังจากนั้นหนึ่งปี กลุ่มลานยิ้ม Lanyim creative group ได้จัดงาน "ปั๋นเฟส" ที่สวนอัญญา โดยมีการรำลึกถึง ชัยภูมิ ในงาน (bit.ly/2RrjocY) ก่อนจะเปิดตัวหนังสือ "The Last Stand ชัยภูมิสุดท้าย" ที่ Book Re:public ในปลายเดือนเดียวกัน นลธวัช มะชัย ทำหน้าที่บรรณาธิการรวบรวมข้อเขียนและเรื่องเล่าหลากมุมมองต่อกรณีนี้จากหลายคน อาทิ นิธิ เอียวศรีวงศ์, สุจิตต์ วงษ์เทศ, นพพล อาชามาส, ชัยพงษ์ สำเนียง ฯลฯ (bit.ly/2INGRNg) ส่วนที่กรุงเทพฯ ก็มีการจัดงานรำลึกถึงชัยภูมิเช่นกันที่ BACC (voicetv.co.th/read/SkHLNxWKG) และวันที่ 5 มิถุนายน 2561 ที่ลานตั้งนโม ข้างหอศิลป์ มช. มีงานเสวนา "วงจร (เ)ปิด : 1 ปี ชี้การตาย ชัยภูมิ" ก่อนศาลจะแถลงผลการไต่สวนการตาย ชัยภูมิ ป่าแส ในวันรุ่งขึ้น (citizenthaipbs.net/node/23272) ความคืบหน้าล่าสุดของคดี ณ ขณะนี้คือภาพจากกล้องวงจรปิดที่ พล.ท.วิจักขฐ์ สิริบรรสพ แม่ทัพภาคที่ 3 และ พล.อ.เฉลิมชัย สิทธิสาท ผู้บัญชาทหารบกในขณะนั้น อ้างว่าได้ดูแล้ว (bbc.in/2Fs4j4a) กลับหายไปราวกับไม่เคยมีอะไรเกิดขึ้นเลยในวันนั้น (bit.ly/2Rrlrha)

--

ความเคลื่อนไหวทางศิลปะร่วมสมัยเชียงใหม่ในเดือนมีนาคม 2561 ยังมีอีกมาก ค้นหาเพิ่มเติมได้ที่goo.gl/TaLtpL จากคลังข้อมูล "Art moments of Chiang Mai by CAC (since 2016)" —goo.gl/mn5Le6

--

picture: "A Spirit Vitrines (Memoirs of a Shan Exile)" by Sawangwongse Yawnghwe, in the exhibition "Diaspora: Exit, Exile, Exodus of Southeast Asia" at Maiiam Contemporary Art Museum, Chiang Mai (bit.ly/2H8RQV2.) (2018, CAC)