#LOOKBACK2018 ::: OCTOBER ตุลาคม 2561

Bangkok Art Biennale 2018 เริ่มต้นตอนกลางเดือนนี้ เทศกาลนี้ได้นำงานศิลปะมากมายไปจัดวางในที่ต่างๆ ทั้งวัด ห้าง แกลเลอรี่ ที่กึ่งสาธารณะ ทั่วตัวเมืองกรุงเทพฯ (bit.ly/2Dd8vni) มีงานของศิลปินเชียงใหม่ได้รับการนำมาแสดงใหม่ในเทศกาล ทั้งงานของ มณเฑียร บุญมา, สมัคร์ กอเซ็ม, อานนท์ นงเยาว์ และงานที่ทำขึ้นใหม่ 'A Shadow of Giving' โดย ธวัชชัย พันธุ์สวัสดิ์ ที่วัดโพธิ์(bit.ly/2Hjfmyu) กับ 'Spritual Space Ship' โดย ต่อลาภ ลาภเจริญสุข ที่ BACC (bit.ly/2AXsxQ3)

ก่อนการเปิด BAB2018 ไม่กี่วัน ที่จังหวัดขอนแก่นมีงาน "Khon Kaen Manifesto 2018 · ขอนแก่นแม่นอี่หลี 2561" ทำการแสดงศิลปะในอาคารร้างที่เกี่ยวพันกับประวัติศาสตร์เศรษฐกิจ-สังคมท้องถิ่นและในอีก 2 แกลเลอรี่กลางตัวเมือง ระหว่างวันที่ 6 - 26 ตุลาคม ซึ่งแม้งานนี้จะตอบรับเข้าร่วมเป็นศาลานิทรรศการหนึ่งของเทศกาล Bangkok Biennial เทศกาลศิลปะในหลายจังหวัดที่เริ่มมาตั้งแต่เดือนกรกฎาคม แต่ขนาดของงานที่กลืนตึกร้าง 6 ชั้น ด้วยผลงานศิลปะจำนวนมากของทั้งศิลปินท้องถิ่นและจากที่อื่นๆ จึงทำให้งานนี้ใหญ่ระดับเทศกาลใหม่อีกงานเลยทีเดียว (bit.ly/2S0vGs7 · bit.ly/2MnYmWL ·bit.ly/2R0f3Z2) ศิลปินเชียงใหม่ที่ไปร่วมแสดงก็ได้แก่ สว่างวงศ์ ยองห้วย, อังกฤษ อัจฉริยโสภณ, ผดุงศักดิ์ คชสำโรง, เจษฎา ตั้งตระกูลวงศ์ กับคนพื้นเพบ้านอีสานอย่าง ไพศาล อำพิมพ์ ส่วน มิตร ใจอินทร์ นั้นได้ส่งงานไปร่วมแสดงด้วย แต่ถูกปลดออก (instagr.am/p/BolbACCjru2) เช่นเดียวกับอีกหลายๆ งานที่ผู้จัดรู้สึกสุ่มเสี่ยง เนื่องจากก่อนเปิดงานไม่กี่วันมีทหารเข้ามาคุกคามข่มขู่ ทำให้ความพยายามคืนเสียงอีสานที่ถูกกดไว้ของงานนี้อาจจะไม่สมบูรณ์นัก อย่างไรก็ดีงานนี้ก็ยังมีการเสวนาและการฉายหนังที่น่าสนใจตามมาตลอดช่วง 20 วัน (http://khonkaenmanifesto.art/ · bit.ly/2sy6HOC) แล้วยังสัญจรไปแสดงต่อที่โรงเรียนวิจิตรศิลป์ บ้านอนุ เมืองเวียงจันทน์ ประเทศลาวด้วย (bit.ly/2U4UdcK)

เชียงใหม่ก็มีอีกเทศกาลหนึ่ง ที่ไม่ขึ้นกับใคร และไม่ไปกับใคร เดินหน้าอยู่ใน Lost Map ของตัวเอง "painnale" เทศกาลศิลปะรายปวด เจ็บเมื่อไหร่ก็เจอกัน เปิดนิทรรศการหลักเมื่อวันที่ 27 ตุลาคม ที่ The Plaza Outlet Mall อดีตศูนย์การค้าเชียงอินทร์ ที่เคยจัด ศิลปเทศกาลเชียงใหม่จัดวางสังคม ครั้งที่ 3 (2538) และ Jelly Project (2552 – bit.ly/2RYoVqB) มาก่อน ในเทศกาล Painnale มีผลงานอันว่าด้วยความเจ็บปวดคับข้องใจต่อชีวิตและสถานการณ์รอบตัว อย่างเช่น 'Droid V.044' หุ่นพานรัฐธรรมนูญที่พยายามลุกขึ้นยืนแต่ง่อยเปลี้ยจนเกินไป โดย ไพรชยนต์ ปันดา, 'Some Death Can't Be Burried' ป้ายใหญ่จนแน่นผนังหลังระย้าหลอดไฟนีออนติดๆ ดับๆ กับจิตรกรรมภาพศพของ ชัยภูมิ ป่าแส โดย ทัศนัย เศรษฐเสรี, 'ทน 345 bkk_71116' กล่องดนตรีที่เล่นเพลงจากชุดอักษรเบรลล์ซึ่งแปลงมาจากเนื้อจดหมายลาตายของ นวมทอง ไพรวัลย์ โดย อนุสรณ์ ธัญญปาลิต, 'Sasipimon, October 2018' สำเนาจดหมายของผู้ต้องหาคดี 112 จากในคุกถึงลูกสาว ที่ระเบียบการส่งจดหมายออกมาในแต่ละปีเปลี่ยนไปจนค่อยๆ ทำให้ภาพการ์ตูนที่แม่ลูกคุยกัน ลดลงเหลือแต่ตัวอักษรที่เรียบเฉย โดย นพพล อาชามาส ฯลฯ (instagram.com/explore/tags/painnale) และพิเศษ ผลงาน 'untitled' ของ มิตร ใจอินทร์ จากชุดเดียวกันกับที่โดนปลดในงาน Khon Kaen Manifesto 2018 ก็ได้แสดงในงานนี้ด้วย

นอกจากนิทรรศการหลักของ Painnale นี้แล้ว ยังมีนิทรรศการร่วมในที่อื่นๆ ทั้งการฉายภาพยนตร์สังคม-ศิลปะ-การเมืองไทย ของ Takuro Kotaka ที่หอศิลป์ มช.ฯ (bit.ly/2ygWNEi), ละคร 'REBORN' รอบพิเศษก่อนไปแสดงที่สิงคโปร์ของกลุ่มลานยิ้มที่ร่ำเปิงกระบอกเสียงสถาน (bit.ly/2PUur9t), 'Walker' ศิลปะเฉพาะสถานที่โดย พิชากร ชูเขียว ที่หน้าร้านย้อนแยง (bit.ly/2EVT98), 'Joy the Duck Side' ความเป็ดของคนรุ่นใหม่โดย Kaptor ที่หอศิลป์บ้านตึก (bit.ly/2ApMKOD), 'หนึ่ง สอง สาม' ศิลปะจัดวางเซรามิกของ ชัชชัยวัชร ชังชู ว่าด้วยความสัมพันธ์ บนชั้นสองของร้าน Good Day (bit.ly/2CHXXfc), เทศกาลหนังสั้น 'Untitled Pain: เจ็บ จุก' ที่ untitled for film (bit.ly/2QLFF0K) และนิทรรศการกลุ่ม 'Appearing Unannounced' ความไม่อาจมีตัวตน โดยศิลปินจากหลายประเทศ ที่สตูดิโอของ ฤกษ์ฤทธิ์ ตีระวนิช (fb.me/appearingunannounced) ส่วนจะมี Painnale อีกครั้งเมื่อไหร่ ผู้จัดได้ให้สัมภาษณ์ใน Art4D no.265 ว่า 'ถ้ายังไม่มีเลือกตั้ง ก็คงมีอีก'

พูดถึง เชียงใหม่จัดวางสังคม หนังสือ "Artist-to-Artist: Independent Art Festivals in Chiang Mai 1992–98" ที่สำนักพิมพ์ Afterall ได้ทำการศึกษาและบันทึกประวัติศาสตร์ของเทศกาลศิลปะมายาแห่งยุค '90s นี้ไว้ ได้สำเร็จสมบูรณ์ตีพิมพ์ออกมาแล้ว และมาร่วมมือกับ CAC จัดงานเปิดตัวหนังสือกันที่วัดอุโมงค์ เชียงใหม่ เมื่อวันที่ 18 ตุลาคม มีการบรรยายโดย บก. David Morris กับ David Teh และหนึ่งในผู้ริเริ่มเทศกาล อุทิศ อติมานะ พร้อมด้วยการแสดงของเด็กๆ ในการดูแลของ นฤมล ธรรมพฤกษา หนึ่งในศิลปินของเทศกาลนี้ ผู้มาร่วมงานเปิดตัวหนังสือหลายคนเป็นผู้มีส่วนร่วมกับเทศกาลในยุคสมัยนั้นด้วย (bit.ly/2EGECNV · youtu.be/cO9QsKsbiBo)

กันต์รพี โชคไพบูลย์ ชาวเชียงใหม่ที่เดินทางไปบ่มฝีมือการถ่ายภาพในนิวยอร์กมาหลายปี และเคยฝากผลงานไว้บนปก Chiang Mai Art Map ฉบับ Galleries' Nights 2017 เขากลับมาเปิดนิทรรศการเดี่ยวครั้งแรกของตัวเองในไทย "Little Green Man" ที่ Glimpse Space กรุงเทพฯ แสดงภาพถ่ายที่สัมพันธ์กับรากลึกในตัวเขา ผู้หลงใหลในเรื่องของ alien – มนุษย์ต่างดาว/คนนอก ที่เขาถ่ายสะสมมาหลายปี ดูแลนิทรรศการโดยภัณฑารักษ์ สิริมา ไชยปรีชาวิทย์ (bit.ly/2P5cVmy · bit.ly/2sFmXxg ·bit.ly/2RXSBnX · bit.ly/2QZ38e5 · bit.ly/2R1XloU ·bit.ly/2R32pZt) ปัจจุบันเขาเป็น street photographer ที่โดดเด่นคนหนึ่งในประเทศไทย และเพิ่งได้ทำ zine กับDEN ในชื่อว่า 'ดิบ' อีกด้วย (bit.ly/2RJBvLr)

ในแวดวงหนังสือเช่นกัน "รางวัลปีศาจ" ได้จัดขึ้นเป็นปีแรกเพื่อสร้างมาตรฐานใหม่ในการตัดสินรางวัลวรรณกรรมที่กรรมการจะได้อ่านเนื้องานก่อนเห็นชื่อผู้เขียน และยังไม่ต้องตีพิมพ์เป็นหนังสือมาก่อน ครั้งแรกนี้ผู้ชนะได้แก่ 'เหม่วาเลอะพีดาโข่ ข้าวขาวบนพื้นไม้ไผ่' ผลงานโดย ธา ฮอโคะ นักแต่งเพลงในแวดวงเพื่อนไร้พรมแดน โดยได้รับรางวัลร่วมกับ 'ช้างในลังกระดาษ' ของ กษิดิศ พันธุ์สวัสดิ์ ด้วยผลงานทั้งคู่มีคุณค่าด้านประชาธิปไตย สนับสนุนความเปลี่ยนแปลง และความก้าวหน้าเป็นสำคัญ ตามเจตนารมณ์ของรางวัล ทั้งสองเล่มจะได้รับการตีพิมพ์และเผยแพร่ในเร็วๆ นี้ (bit.ly/2OWS9EU · bit.ly/2Efb2in ·bit.ly/2FLT6uS)

ปิดท้ายที่รางวัล "2018 FIAF Award" ที่ International Federation of Film Archives เครือข่ายผู้ทำจดหมายเหตุภาพยนตร์และจัดฉายหนังเก่ารายสำคัญของโลก ได้มอบให้กับ อภิชาติพงศ์ วีระเศรษฐกุล จากการที่เขาเป็นกระบอกเสียงส่งเสริมให้เกิดการอนุรักษ์และทำจดหมายเหตุภาพยนตร์ ทั้งยังคอยสนับสนุนการทำงานของหอภาพยนตร์ในประเทศไทยมาตั้งแต่ยุค '90s งานมอบรางวัลนี้จัดขึ้นเป็นพิเศษ ณ หอภาพยนตร์ Thai Film Archiveจ.นครปฐม เมื่อวันที่ 19 พฤศจิกายน 2561 โดยมีการฉายภาพยนตร์เรื่อง 'รักที่ขอนแก่น' ด้วย (bit.ly/2KmCYAp ·bit.ly/2EZajCg · youtu.be/R93iaYvIdcQ)

--

ความเคลื่อนไหวทางศิลปะร่วมสมัยเชียงใหม่ในเดือนตุลาคม 2561 ยังมีให้สำรวจเพิ่มเติมกันอีกที่bit.ly/2FNRlx2 จากคลังข้อมูล "Art moments of Chiang Mai by CAC (since 2016)" —goo.gl/mn5Le6

--

picture: An introduction to "Painnale 2018: Lost Map" on October 27, 2018, at The Plaza Outlet Mall, Chiang Mai (bit.ly/2qaFXT7.) (2018, CAC)